Potrzeba wędrowania leży w ludzkiej naturze. I nieraz bywało, że to właśnie przemieszczanie się przesądzało o przetrwaniu naszego gatunku.

Mijały lata, zmieniali się ludzie, zmiany zachodziły również w otoczeniu. Pięć wieków przed nasza erą, filozof, o którym powiadają znawcy przedmiotu, iż najgłębiej wniknął myślą w tajemnice przyrody, Heraklit z Efezu, sformułował słynne stwierdzenie: „panta rhei, kai ouden menei". To prawda, wszystko płynie i - dodajmy od siebie - wraz z rozwojem cywilizacji jakby coraz szybciej. Na szczęście, w tym szaleńczym pędzie, czasem nie wiadomo po co i dokąd, zauważyliśmy, że mamy coraz więcej wolnego czasu i że trzeba coś z tym zrobić. I tak narodził się Homo turisticus – człowiek poszukujący czynnego wypoczynku, podróżujący nie dla zarobku, ale chociażby dla samej chęci poznania.

Dziś, gdy turystyka stała się potężną gałęzią gospodarki światowej, bywa, że zapomina się, iż jej podmiotem jest właśnie człowiek. My, opierając się tej ogólnej tendencji, pamiętamy i namawiamy Państwa do wizyty w Puszczy Knyszyńskiej, pragniemy byście zechcieli być naszymi gośćmi. A gość, jak nakazuje staropolska tradycja, winien być traktowany jak najlepiej.

Zapraszamy zatem na wędrowanie leśnymi szlakami. Jedne z nich wzbogacimy historycznymi przekazami i przyrodniczymi informacjami, inne przyozdobimy legendami i ludowymi opowieściami. A później, później zapewne Państwo wyznaczycie własne ścieżki, by samemu odkrywać niezrównane piękno podlaskiej przyrody.

Idąc trasą przyrodniczo-historycznego szlaku, spotykamy monumentalne, mniej lub bardziej alegoryczne postaci i symbole, które wzbogacone dwujęzycznymi tablicami opowiadają o przeszłości, bawią i uczą legendami.

Oto Dziewanna, tutejsza siostra greckiej Artemidy. Niewieścim urokiem i emanującym z jej postaci temperamentem, zdaje się przywoływać starosłowiańskie wierzenia i tradycje sięgające korzeniami do zamierzchłych czasów Peruna i Perperuny.

Dalej na najwyższym z otaczających jezioro wzgórz, zwanym Górą Krzyży, sąsiadują obok siebie: krzyż katolicki i prawosławny, kamienny ołtarz, i nieco obok, muzułmański kamień. Miejsce nie jest przypadkowe, rozpościera się stąd widok na niezwykle piękny, dziewiczy pejzaż. Wsłuchawszy się zaś w milczeniu w odgłosy przyrody można więcej poczuć, więcej zrozumieć …

Nieopodal, na rozstaju dróg, jak to niegdyś bywało, odnalazła sobie miejsce urokliwa, drewniana kapliczka św. Eustachego – Placyda, pierwszego patrona lasów i ludzi, którzy emocjami i życiem zawodowym związali się z przyrodą.

Przemiany w środowisku leśnym symbolizuje Lasowid – taki leśny odpowiednik Świętowita. Rzeźba uosabia  zamknięty cykl przemian fenologicznych, niekończącą się historię śmierci i narodzin.

Wzgórz nad jeziorem wiele, na jednym z nich, z widokiem na Kruszyniany, jak żywy stanął odnaleziony w drewnie pierwszy ich właściciel - Samuel Murza Krzeczkowski. Jak mówi historia, Tatarzy chwalebnie zapisali się w naszych dziejach, walcząc od prawie 600 lat w obronie swej nowej ojczyzny. Dziś po polskim „tatarstanie" krąży zapewne duch tego znamienitego dowódcy wojsk króla Jana III Sobieskiego. Zadumawszy się zaś na swoim wzgórzu, Samuel Murza Krzeczkowski cieszy się zapewne, że tak pięknieje jego ukochana ziemia kruszyniańska,  że jego potomkowie znów tu wracają. Wcale mu nie przeszkadza, że w pobliskiej dolince bezimienny żyd przysiadł do swej cytry by przy majufesie wyśpiewać los swego narodu, przypomnieć o gwarnych jarmarkach w Krynkach i o tragicznej doli, którą faszyści zgotowali jego rodakom w miejscowym getcie.

Bagna, moczary, tajemnicze uroczyska i przygraniczne bezdroża to wymarzone miejsca dla lokalnego diabła Kuwasa, który jak każe wierzyć lokalna legenda, zamieszkał w pobliskim kamienisku i pilnuje, by komuś nie przyszło do głowy ponownie wyciąć okoliczne lasy.

Jezioro Ozierany zasilają stare źródliska. Niegdyś w tym miejscu była tzw. Sucha Dolina, a jeszcze wcześniej zalewiska i lokalne jeziorka. Mroczne i niebezpieczne było to miejsce i dziś, jak opowiadają miejscowi, w bezksiężycowe  noce pojawia się na powierzchni jeziora potwór, wężowata gadzina, zwana Łobodą. Pokłosiem tych opowieści jest jego drewniana podobizna pływająca nieopodal grobli. Czy to prawda, czy nieprawda, mówcie co chcecie, ale potwory bywają na świecie.

Szlak Ekumeniczny - odległość z Silvarium ok. 15 km, dojazd samochodem lub rowerem, czas zwiedzania ok. 2 godzin. Zwiedzamy samochodem, rowerem lub pieszo. Szlak ekumeniczno-historyczno-przyrodniczy (5 km), który przebiega wokół zbiornika Ozierany, przypomina o wielokulturowości tych ziem.  Biorąc za przewodnika nitkę trasy przyrodniczo-historycznego szlaku, spotykamy monumentalne, mniej lub bardziej alegoryczne postaci i symbole, które wzbogacone dwujęzycznymi tablicami opowiadają o przeszłości, bawią i uczą legendami – nigdy nie nudzą.